Post 29 cze 2011, o 03:50

Witamina D - opracowania

"Witamina D- zapomniany składnik odżywczy" Jack Norris

W celu zapobieżenia osteoporozie, Amerykanie cały czas są zachęcani do zwiększania konsumpcji produktów bogatych w wapń. Zalecenia są w tej chwili tak wygórowane, że jest praktycznie niemożliwe, aby im sprostać bez spożywania dużych ilości mleka krowiego lub żywności wzbogacanej w wapń.

Przy okazji zaleceń dotyczących pożądanych ilości wapnia, mało uwagi poświęca się jednak zalecanym dawkom witaminy D. Wkrótce jednak może się to zmienić.

Podwyższony poziom PTH: Czynnik powodujący osteoporozę

Kiedy w krwii spada poziom wapnia, uwolniony zostaje parathormon (PTH). PTH sprawia, że wapń z kości zostaje zużywany do podwyższenia niskiego poziomu wapnia we krwi. Chroniczny podwyższony poziom PTH może być przyczyną osteoporozy.

Co to jest witamina D?

Witamina D jest prekursorem hormonu kalcytriolu. Kalcytriol zwiększa wchłanianie wapnia i fosforu w jelitach i zmniejsza ich wydalanie wraz z moczem. Dzięki temu poziom wapnia ulega zwiększeniu a poziom PTH maleje co zapobiega uwalnianiu wapnia z kości. W perspektywie czasu niższy poziom PTH powinien pomóc uniknąć osteoporozy.

Witamina D pochodząca z produktów zwierzęcych oraz ta wytwarzana przez działanie promieni ultrafioletowych na skóre nosi nazwę cholekalcyferolu (witaminy D3). Inna forma witaminy D, ergokalcyferol (witamina D2), jest pochodzenia roślinnego. Aby przekształcić się w kalcytriol, witaminy D3 i D2 muszą najpierw ulec modyfikacji w wątrobie i nerkach. Stopień w jakim ta przemiana następuje jest częściowo regulowany przez poziom PHT.1

Kalcytriol pełni wiele funkcji w organizmie, w tym odpowiada za rozkład i budowę kości. Oddziaływuje także na inne tkanki. To jak organizm reguluje wszystkie te procesy (przemianę witaminy D w kalcytriol; zwiększanie/zmniejszanie ilości wapnia w kościach etc.) nadal pozostaje zagadką. Choć cały czas poszerzamy swoją wiedzę w tym temacie musimy zachować ostrożność tak, aby pochopnymi wnioskami nie wyrządzić więcej szkody niż pożytku.

Nurses' Health Study: Witamina D ważniejsza niż wapń

Nowy raport z Nurses' Health Study (NHS)pokazuje, że w profilaktyce złamania szyjki kości biodrowej u kobiet po menopauzie spożycie witaminy D w postaci pokarmów i suplementów może odgrywać ważniejszą rolę niż spożycie wapnia.2 Badanie objęło ponad 72000 kobiet po menopauzie, z których 98% białego koloru skóry. Przez 18 lat obserwowano dietę uczestniczek badania. Ponieważ na zdrowie kości wpływa wiele czynników trudno było w badaniu kontrolować wszystkie zmienne. Na przykład wapń i witamina D mogą poprawiać zdrowie kości, a nadmiar witaminy A (retinolu, nie beta-karotenu) może negatywnie wpływać na kości. Gdyż mleko jest często wzbogacane w witaminę A i D trudno ocenić jego wpływ na kości. Naukowcy z NHS przyjęli kilka różnych modeli, aby uwzględnić wiele zmiennych czynników mogących mieć wpływ na złamania szyjki kości udowej.

Przetestowano po sześć modeli dla wapnia żywieniowego (przyjmowanego jedynie z pokarmu) i całkowitego (np. pokarm oraz suplementy). Ze wszystkich 12 modeli jedynie jeden wykazał statystycznie znaczną3 funkcję ochronną wapnia: wapń całkowity na poziomie 1200 mg/dzień i większym, w porównaniu z dawką mniejszą niż 600mg/dzień, wiązał się z 30% niższym ryzykiem wystąpienia złamania. Modelami były przedziały wiekowe.

Witamina D za to wykazała działanie ochronne w 8 z 12 modeli. Żywieniowa dawka witaminy D większa niż 6,2 mcg/dzień, w porównaniu z dawką mniejszą niż 2,5 mcg/dzień, wykazała zmniejszenie ryzyka o 33-43% we wszystkich 6 modelach. Całkowita dawka witaminy D 12,5 mcg/dzień i większa, w porównaniu z mniejszą niż 3,5 mcg/dzień, wykazała zmniejszenie ryzyka o 37% w 2 z 6 modeli.

Autorzy tego raportu omówili także inne kliniczne badania na temat suplementacji witaminy D i jej wpływu na zdrowie kości i zauważyli, że wyniki były zróżnicowane. Witamina D najwidoczniej jest bardziej istotna, gdy występuje niskie spożycie wapnia (co jest typową sytuacją w większości diet wegańskich).

Badacze na koniec piszą tak: "Zaobserwowaliśmy znacznie mniejsze ryzyko wystąpienia złamania szyjki kości udowej u osób z wyższym spożyciem witaminy D, bez względu na to czy pochodzi ona z pożywienia czy też pożywienia połączonego z suplementami. Ogólnie rzecz biorąc spożycie wapnia nie wskazywało na jakikolwiek związek z ryzykiem wystąpienia złamania". Mimo to, autorzy wierzą, że stałe spożycie wapnia jest niezbędne dla zapewnienia zdrowia kości (choć nie podają dokładnych zaleceń).

Czy promienie słoneczne w okresie letnim są wystarczającym źródłem witaminy D?

Zalecana dawka spożycia witaminy D dla ludzi w wieku 1-50 lat wynosi 5 mcg***, a dla ludzi powyżej 50 roku życia 10 mcg***. Większość ludzi spożywa tą witaminę w postaci ryb i produktów witaminizowanych. Dieta wegańska bez suplementów lub żywności wzbogaconej zawiera jej mało lub nie zawiera jej wcale.

Choć witamina D występuje w niewielu pokarmach, powszechnie uważa się, że ludzie nie powinni się o nią martwić, gdyż jej źródłem są promienie słoneczne. Przez wiele lat uważano, że ludzie, którzy zażywają dużo słońca latem uzbierają wystarczające zapasy witaminy D, aby starczyło jej na zimniejsze miesiące. Jadnak dzisiaj często z domu trafiamy od razu do auta, potem do biura, następnie spowrotem do auta i do mieszkania. A kiedy już jesteśmy na słońcu zdaża się, ża mamy na sobie krem przeciwsłoneczny. Starzenie się i ciemna karnacja skóry także zmniejszają produkcję witaminy D przez promienie słoneczne. Najnowsze badania poddają w wątpliwość twierdzenie, że ludzie są w stanie zmagazynować na zimę wystarczające jej ilości, szczególnie jeśli żyją poza tropikalnym klimatem.

Tegoroczne badanie Heaneya i innych4 wykazało, że zdrowi mężczyźni żyjący w Nebrasce zaczynając eksperyment z zalecanym zapasem witaminy D zimą nadal potrzebowali dziennie 12 mcg tej witaminy, aby zapobiec zmniejszaniu się tego zapasom. Ważniejsze może okazać się to, w jaki sposób zmienia się w zimie poziom PTH:

Vitamin D na dzień PTH

Mniej niż 5 mcg urosło 6%

25 mcg pozostawało takie samo

125 mcg pozostawało takie samo

250 mcg zmniejszyło się 24%

Fakt, że dzienne spożycie witaminy D wynoszące 250 mcg powodowało spadek poziomu PTH wskazuje, że ci meżczyźni mogli nie mieć idealnego poziomy witaminy D nawet na początku zimy. 250 mcg witaminy D na dzień to duża dawka. Obecny dopuszczalny limit spożycia witaminy D dla dorosłych wynosi 50 mcg na dzień. Heaney twierdzi: "Dostępne dowody wskazują, że dopuszczalny górny poziom [50 mcg/dzień] jest za niski. Jak już nadmieniliśmy zaprezentowane dane pokazują, że średnie dzienne zapotrzebowanie jest być może dwa razy wyższe".

W innym niedawnym eksperymencie badano wegan z Finlandii, którzy nie byli w stanie utrzymać w zimie prawidłowego poziomu witaminy D lub PTH.5 Kontynuacja badania pokazała zwiększenie się gęstości kręgosłupa lędźwiowego u 4 z 5 wegan, którzy zażywali 5 mcg witaminy D2 dziennie przez 11 miesięcy.6

W opisanym wyżej Nurses’ Health Study spożycie witaminy D przynosiło takie same korzyści dla kobiet zamieszkujących klimat południowy i północny. To potwierdza jedynie przypuszczenia, że o witaminę D powinny zatroszczyć się kobiety zamieszkujące wszystkie klimaty Stanów Zjednoczonych, nie tylko północy.

Witamina D i inne schorzenia

Niedawno prowadzono badania, których efektem miało być znalezienie związku między witaminą D a schorzeniami, z którymi z reguły się jej nie wiąże. Badania ta wykazały, że niski poziom witaminy D może mieć związek z rakiem prostaty, a także fibromyalagią i tocznia.

Podsumowanie:

Jak łatwo zauważyć, kalcytriol oddziaływuje na wiele sposobów na kości i inne tkanki. Potrzeba jednak więcej badań zanim zacznie się zalecać duże dawki witaminy D, zaproponowane przez Heaneya. Na podstawie wyników cytowanych badań można wywnioskować, że rozwiązaniem rozsądnym, bezpiecznym i wskazanym dla zachowania zdrowia, szczególnie zimą, jest spożywanie od 5 do 12 mcg witaminy D dziennie.

Przypisy:

1. Groff J, Gropper S. Advanced Nutrition and Human Metabolism, 3rd ed. Wadsworth: 2000.

2. Feskanich D, Willett WC, Colditz GA. Calcium, vitamin D, milk consumption, and hip fractures: a prospective study among postmenopausal women. Am J Clin Nutr. 2003 Feb;77(2):504-11.

3. "Znaczny statystycznie" oznacza, że wyniki mają około 95% prawdopodobieństwo nie bycia efektem przypadku. Aby mówić o rzeczywistym związku między dwoma zjawiskami potrzeba przynajmniej 95% prawdopodobieństwa.

4. Heaney RP, Davies KM, Chen TC, Holick MF, Barger-Lux MJ. Human serum 25-hydroxycholecalciferol response to extended oral dosing with cholecalciferol. Am J Clin Nutr. 2003 Jan;77(1):204-10.

5. Outila TA, Karkkainen MU, Seppanen RH, Lamberg-Allardt CJ. Dietary intake of vitamin D in premenopausal, healthy vegans was insufficient to maintain concentrations of serum 25-hydroxyvitamin D and intact parathyroid hormone within normal ranges during the winter in Finland. J Am Diet Assoc. 2000 Apr;100(4):434-41.

6. Outila TA, Lamberg-Allardt CJ. Ergocalciferol supplementation may positively affect lumbar spine bone mineral density of vegans. J Am Diet Assoc. 2000 Jun;100(6):629.

*** Polskie, wyższe normy dotyczące zalecanych ilości witaminy D można znaleźć na stronie Instytutu Żywności i Żywienia.

za animal-liberation.pl http://web.archive.org/web/200711100831 ... .php?d=367